Cowboykitsch en Jezusliedjes uit Mexico

Het moet een interessante veiling zijn geweest, op 15 januari jongstleden bij veilinghuis Louis C. Morton in Mexico Stad. Een pistoolholster ging voor elfduizend peso (bijna zeshonderd euro) van de hand. Een zwarte, met zilver bewerkte sombrero verwisselde voor twintigduizend peso van eigenaar. Er werd ook andere cowboykitsch verkocht, waaronder verschillende trajes de charro, de Mexicaanse cowboykostuums die worden gedragen door mariachi-orkesten.
De spullen kwamen uit de nalatenschap van de zanger Miguel Aceves Mejía (1915-2006), ook wel bekend als de ‘Koning van de falset’ of ‘El berrendo’ (de bonte) - dat laatste vanwege zijn grijze haarlok.
Aceves Mejía begon zijn loopbaan als monteur bij Ford, maar al gauw verwisselde hij zijn baan voor een carrière als zanger. Hij wilde Mexicaanse liedjes zingen, maar daar zat op dat moment niemand op te wachten, dus verdiende hij noodgedwongen de kost met het zingen van boleros en andere Caribische muziek. Een aantal opnamen uit die tijd zijn nog terug te vinden op de ten onrechte vergeten LP Mis primeras grabaciones.
In 1946 zag hij zijn kans. De studio’s lagen stil als gevolg van een staking van de muzikantenvakbond, maar de mariachis waren geen lid van de vakbond en werkten door. Aceves Mejía deed platenmaatschappij RCA het voorstel om dan maar een paar Mexicaanse liedjes op te nemen met een mariachi-trio.
Het Mexicaanse repertoire was een groot succes en Aceves Mejía stortte zich met overgave op de rancheras en hun zwaar aangezette cowboyromantiek. Die uitte zich niet alleen in sombreros en trajes de charro, maar ook in de ietwat hysterische kreten (‘hoei-hoei-hoei’) die volgens sommigen oorspronkelijk werden gebruikt om het vee de goede kant uit te sturen. Een mooi voorbeeld is Noches tenebrosas (duistere nachten)

Aceves Mejía nam in totaal negentig albums en meer dan duizend liedjes op, maar hij kreeg nooit dezelfde status als zijn collega’s Pedro Infante en Javier Solís. Volgens hemzelf kwam dat omdat hij niet jong is gestorven: “in Mexico valt niet te concurreren met degene die op tijd dood weet te gaan”. Blijkbaar gelden de wetten van de rock ‘n’ roll ook in Mexico. Aan de andere kant moet gezegd dat lang niet al het werk van Aceves Mejía de moeite waard is.
Een subgenre dat zeker wel de moeite waard is vormen de Jezus-, God- en Marialiedjes. Mooie voorbeelden zijn El pecador (de zondaar), Virgencita de Zapopan (Mariabeeldje van Zapopan) en El crucifijo de piedra (het stenen kruisbeeld). In dat laatste lied is de zanger zo bedroefd dat Jezus het ook niet meer aan kan zien: “Bij het zien van mijn droefheid / begon het stenen kruisbeeld / ook te huilen”.
Ondanks de verschillen is er een opmerkelijke overeenkomst met die andere cowboyzanger, Johnny Cash. Cash kon de meest sentimentele Jezusliedjes zingen, maar hij bleef cool. Datzelfde geldt voor Don Miguel. Kijk boven dit artikel naar het clipje van Ruega por nosotros (bidt voor ons) en oordeel zelf.

Dirk Kloosterboer